Phát triển bản thân thường là mục tiêu được nhiều người mong muốn. Nhưng, nhiều người vẫn không thể trả lời được câu hỏi “Phát triển bản thân là phát triển những gì?‘, “cần phải làm gì?‘, “làm như thế nào để đạt đươc mục tiêu?” một cách rõ ràng.

Thay vì nói về mục tiêu phát triển bản thân một cách chung chung, có một kế hoạch phát triển bản thân sẽ cụ thể và hiện thực hóa những việc bạn cần làm. Bản kế hoạch giống như một công cụ chỉ đường đắc lực. Nó chỉ ra từng bước từng bước một bạn cần thực hiện để đi đến mục tiêu, kể cả việc cần rẽ ở đâu, sẽ đối mặt với chướng ngại vật nào và cần phải hành động ra sao trên con đường phía trước.

Từ đó, chúng ta sẽ bắt tay vào quá trình phát triển bản thân một cách chi tiết nhất nhất và mọi thứ trong cuộc đời bạn sẽ hoàn toàn có phương hướng và rõ ràng hơn bao giờ hết. Hãy cùng Oneness World khám phá cách xác lập kế hoạch phát triển bản thân một cách hiệu quả nhất qua bài viết này nhé !

Kế hoạch phát triển bản thân là gì ?

Kế hoạch phát triển bản thân (IDP: Individual Development Plan) là kế hoạch phát triển bản thân trong tương lai dựa trên các yếu tố: mục tiêu ngắn hạn, trung hạn, dài hạn, kết quả muốn đạt được, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức,… để bạn có thể hoàn thiện bản thân, đạt được thành công trong sự nghiệp và cuộc sống.

Kế hoạch phát triển bản thân giống như một dự án cá nhân bạn thiết kế riêng cho cuộc đời mình. Trong đó sẽ bao gồm các mục tiêu khả thi và kế hoạch hành động hiệu quả, chi tiết hướng tới mục tiêu.

Mục tiêu của dự án này có thể liên quan tới tất cả các lĩnh vực trong đời sống từ các mối quan hệ gia đình, bạn bè, sự nghiệp cho đến việc phát triển kỹ năng, chăm sóc đời sống tinh thần, sức khỏe thể chất,…

Đặc biệt, mục tiêu bạn đưa ra cần rõ ràng tỉ mỉ, chứ không chỉ là những điều chung chung như kiếm thật nhiều tiền, có thêm nhiều mối quan hệ, học thêm nhiều kỹ năng,…

Bản kế hoạch phát triển bản thân đóng vai trò như một lộ trình chi tiết hướng dẫn bạn trong suốt hành trình cuộc sống và là tấm bản đồ dẫn đường đến thành công

Tại sao cần lập kế hoạch phát triển bản thân ?

Rất nhiều người sống không có kế hoạch nên sẽ thất vọng và luôn cảm thấy cuộc sống luôn bất công đối mỗi khi họ gặp phải những khó khăn nào đó. Cuộc sống của họ cũng giống như một ngôi nhà được xây lên nhưng không có một bản thiết kế hoàn hảo nhất.

Vậy tại sao chúng ta lại phải trải qua một cuộc sống như vậy chứ không phải là cuộc sống luôn có kế hoạch phát triển bản thân trong tương lai?

Một kế hoạch phát triển bản thân sẽ giúp bạn biết bạn đang ở đâu, muốn đi đến đâu và làm thế nào để đi đến với các bước cụ thể nhất. Nó cũng sẽ là một kim chỉ nam để bạn có thể yên tâm rằng mình vẫn đang đi đúng hướng. Có nỗ lực có tương lai.

Đó chính là lý do bạn cần có một kế hoạch phát triển bản thân.

Lợi ích của việc lập kế hoạch phát triển bản thân ?

Kế hoạch phát triển bản thân rõ ràng, tỉ mỉ, chi tiết sẽ mang đến cho bạn khá nhiều lợi ích như sau:

Đầu tiên, chúng sẽ hiện thực hóa những giấc mơ của bạn.
Giúp bạn hiểu hơn về bản thân, những điểm mạnh, điểm yếu của mình và dựa vào đó để thiết kế hành động phù hợp.
Giúp bạn biết đặt ra ưu tiên trong cuộc sống để tập trung vào đó, tránh xao nhãng khiến bạn đi chệch hướng.
Giúp bạn có đặt ra một thời hạn cụ thể để theo đuổi mục tiêu tỉnh thức hơn.
Giúp bạn có trách nhiệm về thành công và thất bại của bản thân. Dù không phải cứ có kế hoạch là sẽ bảo đảm cho thành công. Tuy nhiên, kế hoạch sẽ giúp bạn hành động, theo dõi tiến trình và thực hiện điều chỉnh phù hợp để chạm tay gần hơn với ước mơ. Theo một nghiên cứu của nhà tâm lý học Gail Matthews, những người viết ra mục tiêu có khả năng thành công hơn 33% so với những ai không viết ra mục tiêu của họ.
Tạo động lực giúp bạn tiến lên phía trước.
Giúp bạn tự tin hơn, giảm thiểu căng thẳng vì suy nghĩ quá nhiều, quá xa và tạo được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.

Bạn có thể lập ra một kế hoạch phát triển bản thân dựa trên 4 lĩnh vực chủ chốt của cuộc sống dưới đây.

Mối quan hệ, Cảm xúc & Sức khỏe tinh thần
Sức khỏe thể chất
Sự nghiệp – Tài chính
Kỹ năng & Kiến thức
3 bước lập kế hoạch phát triển bản thân hiệu quả

Bước 1: Mơ ước và khát khao

Hãy bắt đầu việc lập kế hoạch có vẻ khô khan, nhàm chán bằng một điều làm bạn phấn khích. Chọn cho mình một góc thật “chill”, để cho tâm trí lãng đãng và mơ mộng không giới hạn về tất cả những điều bản thân luôn khao khát.

Đừng chỉ nghĩ và để chúng trong đầu mà hãy ghi chép lại trong sổ tay, nhật ký hay ứng dụng điện thoại.

Bước 2: Xác định nguồn lực – trạng thái hiện tại của bản thân

Nếu ngay cả bản thân bạn cũng không biết mình đang ở vị trí nào, bạn sẽ không thể chủ động lập kế hoạch thay đổi bản thân để thành công. Bạn cần phải biết bạn giỏi cái gì, kỹ năng nào và nhu cầu phát triển bản thân trong tương lai. Điều này được thể hiện thông qua điểm mạnh, điểm yếu của bạn. Điểm mạnh là thứ khiến bạn trở nên đặc biệt, tăng năng lực cạnh tranh khi tìm kiếm việc làm trong tương lai.

Bạn cần nhận thức được điểm mạnh của mình. Nếu không chắc chắn về câu trả lời, hãy tìm hiểu thông qua bạn bè, đồng nghiệp, người thân của bạn. Hãy đặt câu hỏi “Lý do là gì” khi bạn chưa thành công và tìm câu trả lời, giải pháp để có thể giải quyết triệt để vấn đề.

Tương tự như vậy, bây giờ là lúc bạn cần “trở về mặt đất” để xem xét tình trạng hiện tại của bản thân. Tốt nhất là bạn hãy làm một bản đánh giá SWOT (SWOT đại diện cho Strengths – Weaknesses – Opportunities -Threats).

Sau đó hãy sử dụng bản đánh giá này như một công cụ định hướng để tạo ra một kế hoạch hoàn hảo, có thể tận dụng tối đa điểm mạnh và loại bỏ (hoặc) cải thiện điểm yếu.

Một vài câu hỏi được Brian Tracy gợi ý để thực hiện bản đánh giá này mà bạn có thể sử dụng:

Strengths
- Điều gì khiến bạn khác biệt so với những người khác?
- Lợi thế cạnh tranh của bạn là gì?
- Mọi người thường khen ngợi bạn về điều gì?
- Mọi người thường nhờ bạn giúp đỡ những vấn đề gì?
- Điều gì ở bản thân khiến bạn tự hào?
- Những giá trị nào là quan trọng đối với bạn?
Weaknesses
- Bạn thường tránh làm điều gì vì cho rằng mình không thể làm được?
- Bạn thường trì hoãn những việc gì?
- Kỹ năng, kinh nghiệm hoặc trình độ học vấn của bạn đang ở vị trí nào?
- Bạn thiếu những nhân tố, kỹ năng, nguồn lực nào?
- Những lĩnh vực nào bạn thấy cần phải cải thiện?
- Điều gì ảnh hưởng không tốt đến hiệu quả công việc hoặc mối quan hệ của bạn với những người khác?
Opportunities
- Ứng dụng, công cụ, kỹ thuật, công nghệ nào có thể giúp bạn đạt được mục tiêu?
- Bạn có khả năng thăng tiến hay tăng lương ở nơi làm việc hay không?
- Ai có thể giúp bạn đạt được mục tiêu?
- Những thay đổi nào đang xảy ra hoặc dự kiến sẽ xảy ra trong công việc hoặc cuộc sống cá nhân của bạn?
- Hội nghị, sự kiện, lớp học nào sẽ có ích với bạn và đang sẵn sàng để bạn tham gia?
- Bạn có thể học hỏi và cải thiện được những gì từ thất bại của đối thủ?
Threats
- Đâu là yếu tố cản trở sự tiến bộ của bạn?
- Điểm yếu nào có thể là mối đe dọa với bạn?
- Bạn thiếu những kỹ năng, kiến thức, nguồn lực nào để vượt qua khó khăn, thử thách?
  
  Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các bài kiểm tra tính cách như MBTI. Từ các bài kiểm tra này, bạn sẽ xác định được các mặt mạnh, yếu của bạn thân, tập trung phát huy điểm mạnh và hạn chế điểm yếu để tận dụng cơ hội, đón đầu thách thức trong tương lai một cách tốt nhất.
  
  Bước 3: Thiết lập mục tiêu cụ thể và thời hạn hoàn thành
  
  Thiết lập mục tiêu
  
  Mục tiêu bản thân có thể liên quan đến công việc nhưng cũng có thể là thứ để cải thiện cuộc sống của chính bạn. Để xác định được mục tiêu bản thân, hãy xác định động lực và cơ hội để thực hiện được nó. Đam mê sẽ giúp bạn tiến xa hơn trong việc hoàn thành kế hoạch phát triển bản thân trong tương lai được đề ra.
  
  Trả lời những câu hỏi dưới đây:
  
  Cơ hội nào để hoàn thành kế hoạch?
  
  Vị trí bạn muốn trong 6 tháng, 1 năm, 5 năm tới là gì?
  
  Bạn cần làm gì để phát triển bản thân?
  
  Động lực ở trong công việc của bạn là gì?
  
  Các mục tiêu mà bạn nghĩ đến có thể là những mục tiêu to lớn trong dài hạn hoặc ngắn hạn. Bạn có thể chia nhỏ thành những mục tiêu khả thi hơn cho ngày, tuần, tháng, năm. Với mỗi mục tiêu cụ thể, hãy đặt ra cho chúng một mốc thời gian hoàn thành để bạn có thể theo dõi và đánh giá tiến trình khách quan và hiệu quả nhất. Bạn cũng có thể sử dụng mô hình S.M.A.R.T để đặt mục tiêu cho bản thân.
  
  Xác định thứ tự ưu tiên và lập kế hoạch cụ thể cho từng mục tiêu
  
  Bên cạnh mỗi mục tiêu, hãy trả lời câu hỏi tại sao bạn lại muốn đạt được mục tiêu đó? Điều đó có ý nghĩa gì với cuộc sống của bạn? Hiểu rõ điều này sẽ giúp bạn biết được đâu là động lực mạnh mẽ có thể giúp bạn băng qua muôn vàn khó khăn thử thách phía trước.
  
  Kế hoạch cần được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên những mục tiêu lớn và được xây dựng thành các bước nhỏ để dễ dàng thực hiện. Những bước này là điều bạn cần làm để đạt được mục tiêu của mình.
  
  Ví dụ: Nếu một trong những mục tiêu của bạn là trở thành quản lý bộ phận trong tương lai. Bạn sẽ cần phác thảo những điều bạn cần làm để đạt được mục tiêu. Trong đó sẽ có việc lên kế hoạch làm leader một team và trình bày dự án cho cấp trên.
  
  Ngoài ra, lường trước cái giá phải trả sẽ giúp bạn kiên định hơn với những mục tiêu của mình. Sự chuẩn bị kỹ càng này sẽ là liều thuốc nhắc nhở bạn những khi chán nản buông xuôi và muốn bỏ cuộc giữa chừng.
  
  Thiết lập thời hạn hoàn thành mục tiêu
  
  Nếu bạn đặt mục tiêu nhưng không biết sẽ hoàn thành khi nào thì mục tiêu đó cũng chỉ là ước mơ của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn muốn hoàn thành một mục tiêu lớn nhưng chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, mục tiêu đó sẽ không thể thành công.
  
  Vì vậy, bạn cần bao lâu để đạt được mục tiêu của mình?
  
  Ví dụ, nếu bạn muốn trở thành một trưởng nhóm, hãy xây dựng kế hoạch phát triển khả năng lãnh đạo: xây dựng mối quan hệ với đồng nghiệp, đánh giá và dự đoán thời gian hoàn thành mục tiêu, tham gia thêm khóa học phát triển bản thân,…
  
  Khi đã có khung thời gian cụ thể, hãy cam kết rằng bạn sẽ thực hiện nó. Bên cạnh việc lập kế hoạch thực hiện, hãy dự báo những rủi ro có thể gặp phải và phương án xử lý khi mọi thứ không theo kế hoạch đặt ra.
  
  Bên cạnh đó, đừng quên lập kế hoạch thay đổi bản thân mỗi ngày để có một ngày làm việc hiệu quả nhất.
  
  Trên đây là những chia sẻ của Oneness World về việc lập kế hoạch phát triển bản thân. Mong rằng qua bài viết bạn đã có thể hiểu được kế hoạch phát triển bản thân và gì và cách lập kế hoạch bản thân để thành công. Những bài viết sau, Oneness World sẽ giới thiệu cho bạn kỹ hơn về công cụ đắc lực hỗ trợ cho bạn lập kế hoạch, mục tiêu phát triển bản thân và thực hiện chúng một cách hiệu quả nhất nhé !